Οι προσφορές προς τους πιστούς



Πανηγύρι Προφήτη Ηλία στο Νοφαλιά

Ο Θαυματουργός Προφήτης Ηλίας τιμάται και στο μετόχι του Νοφαλιά, που αποτελεί «Ομφαλό» ολόκληρης της περιοχής του Άνυδρου Πάνω Μεραμπέλλου.
Το πανηγύρι του στην περίοδο της ακμής του οικισμού, δηλαδή στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα ήταν από τα πιο φημιστά της περιοχής (μαζί με εκείνο του Τιμίου Σταυρού) και συγκέντρωνε προσκυνητές από την ευρύτερη περιοχή του πάνω Μεραμπέλλου. Ακόμα και σήμερα που οι μνήμες της μονής του έχουν σχεδόν χαθεί, οι κάτοικοι του Νοφαλιά περιποιούνται το εκκλησάκι του Προφήτη και τιμούν την εορτή του κάθε χρόνο στις 20 του Ιούλη.
Ο Αναπτυξιακός Πολιτιστικός Σύλλογος «Άνυδρος» συνδράμει με τις όποιες δυνατότητές του στην διατήρηση του, καθώς και στην φιλοξενία των πιστών, που τιμούν με την παρουσία τους την όμορφη γιορτή.





Προφήτης Ηλίας, ένας Φλογερός Επουράνιος Άνθρωπος ένας Άγγελος που έζησε στην Γη


Ο Ηλίας καταγόταν από τη Θίσβη της Μέσης Ανατολής. Κατοικούσε στη γη Γαλαάδ και έδρασε στα χρόνια των βασιλιάδων Αχαάβ και Οχαζία μεταξύ 873 και 852 προ Χριστού.
Είχε το χάρισμα του προ – φάναι, δηλαδή γνώριζε πράγματα πριν αυτά συμβούν. Ήταν δηλαδή Προφήτης. Έθεσε το χάρισμα και την ύπαρξή του στην υπηρεσία του Θεού.
Είχε την προσωνυμία Ζηλωτής. Aσκησε δριμύτατο έλεγχο στον ασεβή βασιλιά Αχαάβ και στη γυναίκα του Ιεζάβελ, οι οποίοι προσπαθούσαννα καθιερώσουν την λατρεία του θεού Βάαλ, προαναγγέλλοντας σ' αυτούς τριετή ανομβρία. Προκαλώντας την οργή τους αναγκάστηκε να αποχωρήσει σε ερημική κοιλάδα κοντά στο χείμαρρο Χορράθ, όπου τρεφόταν με τροφή, που του προσκόμιζαν κοράκια.
Στα Σαρεπτά πλήθυνε το ελάχιστο αλεύρι και λάδι της φτωχής χήρας που τον φιλοξένησε στο σπίτι της και ανέστησε, με την προσευχή του, το πεθαμένο παιδί της. Μετά τη λήξη της ανομβρίας κάλεσε στο Καρμήλιο όρος τον βασιλέα Αχαάβ και τους ιερείς του θεού Βάαλ και τους καταντρόπιασε κατεβάζοντας με την προσευχή του φωτιά από τον ουρανό. Διωγμένος και πάλι από την Ιεζάβελ κατέφυγε στο όρος Σινά (Χωρήβ), όπου εμφανίστηκε σ’ αυτόν ο Θεός «εν οράματι» και του αποκάλυψε την Θεία Φύση.
Ενώ συνομιλούσε με τον Ελισσαίο τον μαθητή και διάδοχό του, αρπάχτηκε ξαφνικά από πύρινο άρμα και αναλήφθηκε «ως εις ουρανόν», όπου τον μετέθετε ζωντανό ο Θεός.
Ο Ηλίας υπήρξε σε όλη την διάρκεια του βίου του πολύ δραστήριος, με φλογερή ψυχή και καρδιά τολμηρή. Με ακλόνητη πίστη, στον Ένα και Μοναδικό Θεό με αξιοθαύμαστο θάρρος και με εξαιρετικό ζήλο, διεξήγαγε σκληρό αγώνα για να επαναφέρει τους συνανθρώπους του στη πίστη και λατρεία του Αληθινού Θεού σε μια περίοδο που χαρακτηριζόταν από την προσήλωση των ανθρώπων σε ειδωλολατρικές θεότητες και ανηθικότητα.
Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του Προφήτη αυτού όμως, εκείνο που τον σφράγισε, είναι η μοναξιά του, η μοναχικότητα του.
Στο πρώτο κάθισμα της Λιτής του Εσπερινού της Εορτής του Προφήτη Ηλία ψάλλεται: "Ηλίας ο ζηλωτής και των παθών αυτοκράτωρ ... ούτος γαρ εν σώματι άγγελος και άσαρκος άνθρωπος δέδεικται τοις κατορθώμασιν ...";. Ο αληθινός Ζηλωτής είναι εκείνος που μπορεί να κυβερνά τα πάθη του και όχι αυτός που άγεται και φέρεται από αυτά
Κάποιες απο τις αρχικές του ενέργειες ήταν βίαιες και ανεξάρτητα από την καλή του πρόθεση έκανε κάποιες φορές κακό. Ο Θεός που του φανερώθηκε στο όρος Χωρήβ του Σινά, τον επέπληξε και του έδωσε να καταλάβει ότι έκανε λάθος με το παράδειγμα του δυνατού αέρα, του σεισμού, της φωτιάς και της λεπτής αύρας, φανερώνοντάς του ότι: ο Θεός δεν βρίσκεται ούτε στον δυνατό άνεμο, ούτε στον σεισμό και την φωτιά, αλλά "εν τη φωνή της λεπτής αύρας", δηλαδή ο Θεός δεν αγαπά την ένταση και την βία, αλλά την ηρεμία, την ειρήνη, την προσφορά και την πραότητα.
Αληθινοί ζηλωτές είναι αυτοί που συνδυάζουν, όπως ο Προφήτης Ηλίας, τον ζήλο και την αγάπη προς τον Θεό με την προσευχή και την ησυχαστική ζωή. Αυτοί που αποφεύγουν τις ακρότητες, αφού βιώνουν την ταπείνωση του Χριστού και την εσωτερική ειρήνη. Αυτοί που αισθάνονται πραγματικά και αληθινά την παρουσία του Θεού "εν τη φωνή της λεπτής αύρας"!!!

Ένας Προφήτης που τιμάται και απο τις τρείς μεγάλες Μονοθεϊστικές Θρησκείες



Όταν γεννήθηκε, ο πατέρας του είδε ένα παράξενο όνειρο: Δύο λευκοφορεμένοι άνδρες ονόμασαν το νεογέννητο Ηλία, τον σπαργάνωναν με φωτιά και του έδιναν φλόγες να φάει. Τρομαγμένος τότε ο Σωβάκ, ο πατέρας του, πήγε στα Ιεροσόλυμα και αφού περιέγραψε το όνειρο στους ιερείς, εκείνοι του είπαν ερμηνεύοντας το, ότι ο γιος του θα γίνει προφήτης και θα κρίνει το Ισραήλ με δίκοπο μαχαίρι και φωτιά. Ο Προφήτης άσκησε το προφητικό του χάρισμα επί 25 έτη. Προείπε για την έλευση του Χριστού στην γη 816 χρόνια πριν. Ήταν τόσο μεγάλη η πίστη του, πού κατέβασε τρεις φορές φωτιά από τον ουρανό, σταμάτησε την βροχή και ανάστησε νεκρούς. Με την φωτιά μάλιστα έκαψε τούς στρατιώτες πού είχε στείλει ο βασιλιάς Οχοζίας για να τον συλλάβουν. Στο όρος Χωρήβ είδε τον ίδιο τον Θεό, διέσχισε τον Ιορδάνη με την μυλωτή του και τέλος ανελήφθη με άρμα πυρός. Επίσης παρέστη στην Μεταμόρφωση του Χριστού μαζί με τον Μωϋση.


Ρωσική εικόνα του Προφήτη Ηλία πάνω σε άρμα με φλόγες στον Ουρανό 16ος Αιώνας Μουσείο Pskov

Απολυτίκιον. Ήχος δ'. Ταχύ προκατάλαβε.
Ο ένσαρκος Άγγελος των Προφητών ή κρηπίς, ο δεύτερος Πρόδρομος, της παρουσίας Χριστού, Ηλίας ο ένδοξος, άνωθεν καταπέμψας, Ελισσαίω την χάριν, νόσους αποδιώκει, και λεπρούς καθαρίζει, διό και τοις τιμώσιν αυτόν βρύει ιάματα.

Κοντάκιον Ήχος β'. Αυτόμελον.
Προφήτα καί προόπτα των μεγαλουργιών του Θεού, Ηλία μεγαλώνυμε, ο τω φθέγματί σου στήσας τα υδατόρρυτα νέφη, πρέσβευε υπέρ ημών, προς τον μόνον φιλάνθρωπον.


Το όνομα Ηλίας περιέχει το εβραϊκό «Ηλί» που θα πει Θεός. Αναφορές για τον Προφήτη Ηλία υπάρχουν πολλές και στο Κοράνιο. Το αντρικό όνομα Ηλίας είναι κοινό σε Χριστιανούς, Μουσουλμάνους και Ιουδαίους. Άξια προσοχής είναι όμως και μια άλλη ομοιότητα: Ηλίας= Ήλιος! Από το αρχαίο: Helios/Elios/Ήλιος, άλλο γνωστό Ελληνικό αντρικό όνομα της αρχαιότητας. Το ίδιο αξιοπρόσεκτη και η ομοιότητα της τιμητικής Λαϊκής Λατρείας του Προφήτη Ηλία με τον θεό Απόλλωνα, χαρακτηριστικά της οποίας ενσωματώνονται στην Χριστιανική Παράδοση, κατά την μετάβαση στην νέα επίσημη Θρησκεία. Οι ζωγραφικές παραστάσεις με το φλεγόμενο άρμα στον ουρανό είναι πανομοιότυπες. Η συνήθεια να χτίζονται ναοί προς τιμήν του σε κορυφές βουνών η ίδια.
Οι κορυφές απομακρυσμένων βουνών που φωτίζονται πρώτες απο τον Ζωοδότη, είναι το ιδανικότερο σημείο για να προσεγγίσει το Ανθρώπινο στο Φωτεινό Θείο!

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η παράδοση που συνοδεύει την συνήθεια να τιμάται ο Προφήτης Ηλίας σε απομακρυσμένες κορυφές:
-«Σύμφωνα με την παράδοση, ο Αϊ-Λιάς ήταν ναύτης που η θάλασσα προσπάθησε πολλές φορές να τον πνίξει. Βαρέθηκε τα ταξίδια και αποφάσισε να βρει ένα μέρος που να μην ξέρουν τι είναι θάλασσα και τι καράβι. Πήρε ένα κουπί στον ώμο και τράβηξε για τη στεριά και όποιον συναντούσε τον ρωτούσε τι είναι αυτό που κρατάει στα χέρια του. Κι όσο του απαντούσαν «κουπί», τραβούσε ψηλότερα. Προχώρησε, προχώρησε και κάποια στιγμή συνάντησε έναν τσοπάνη και τον ρώτησε τι ήταν αυτό που βαστούσε. Ο τσοπάνης το κοίταξε καλά καλά και ύστερα του είπε «ξύλο είναι». Ο Αϊ - Λιας γέλασε ικανοποιημένος και έμεινε από τότε κοντά στους ανθρώπους των βουνών. «Στένει ολόρθο το κουπί, χτίζει μια καλύβα και αποφασίζει να μείνει εκεί όλη του τη ζωή. Για τούτο τον Αγιο Ηλία τον βάνουν πάντα στα ψηλώματα» (Ανδρ. Καρκαβίτσας).
Ο παραπάνω μύθος αυτός έχει τις ρίζες του σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά επεισόδια της Οδύσσειας, «Ραψωδία Λ». Όταν ο Οδυσσέας, κατά τη συμβουλή της Κίρκης, αποφασίζει και κατεβαίνει στον Άδη για να συναντήσει την ψυχή του Τειρεσία και να μάθει τι να κάνει για να γλιτώσει από τα βάσανα και το άγριο κυνηγητό του Θεού της θάλασσας, ο Τειρεσίας τού αποκρίνεται ότι σαν έρθει κάποτε στην Ιθάκη και τελειώσει με το φόνο των μνηστήρων, να μη νομίσει ότι όλα τέλειωσαν τότε. Οφείλει να πετύχει την εξιλέωση από τον Ποσειδώνα με τον εξής τρόπο: Θα πάρει στον ώμο του ένα κουπί, το σύμβολο της ναυτικής ζωής στο βασίλειο του εξοργισμένου θεού, και θα προχωρήσει όλο και πιο πολύ προς τα μεσόγεια. Κάποτε θα φτάσει σε μέρος που οι κάτοικοί του δε θα ξέρουν τι είναι η θάλασσα, δε θα τρώνε τροφές αλατισμένες και δε θα ξέρουν τι είναι καράβι ή τι κουπί. Θα αποδείξει ότι έφτασε σε έναν τέτοιο τόπο όταν θα συναντηθεί με κάποιο στρατοκόπο και θα του απαντήσει ότι αυτό που κρατά στον ώμο του είναι «αθηρηλοιγός», δηλαδή πλατύ ξύλινο φτυάρι με το οποίο λικνίζουν τα αλωνισμένα στάχυα. Φτάνοντας εκεί συνεχίζει ο Τειρεσίας, ο Οδυσσέας οφείλει να μπήξει όρθιο στη γη το κουπί και να θυσιάσει στον Ποσειδώνα. Παραπάνω είδαμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μεταβίβασης ενός συμβολικού Μύθου απο μιά παλαιότερη παράδοση σε μια νέα.

H Εκκλησία του Προφήτη Ηλία στον Νοφαλιά


Ο ναός του Προφήτη Ηλία στον Νοφαλιά είναι ένας παμπάλαιος μοναστηριακός ναός σε σχήμα λιτής βασιλικής.
Βρίσκεται στο κέντρο του συνοικισμού και θεωρείται πως η μονή που τον περιέβαλε υπήρξε το πρώτο κύτταρο της δημιουργίας του χωριού.
Από τον πυρήνα αυτόν του χωριού, την παλαιά μονή, δεν διασώζεται σχεδόν τίποτε σήμερα, μια και κάποια (τα τελευταία)κτίσματα της και οι τάφοι στην Νότια πλευρά, γκρεμίστηκαν την περίοδο του Μεσοπολέμου και η μεγάλη υπόγεια δεξαμενή της επιχωματώθηκε το 1957 επειδή θεωρήθηκε υπεύθυνη για προβλήματα υγρασίας. (Δυστυχώς τα προβλήματα υγρασίας παραμένουν έως και σήμερα).
Την ίδια χρονιά τα επιχρίσματα του ναού (από Σαντορινιό Αστρακάσβεστο) αντικαταστάθηκαν με σοβά από τσιμέντο.
Με την καθαίρεση των παλαιών σοβάδων αποκαλύφθηκε ότι η λιθοδομή διέφερε στην δυτική πλευρά του ναού από αυτήν της ανατολικής απόδειξη πως σε κάποια χρονική στιγμή ο μικρός ναός επεκτάθηκε σε μήκος. Η εργασία αυτή η οποία δεν έχει προσδιοριστεί χρονικά πιθανόν να συνταυτίστηκε με αναστήλωση του ναού κάτι που συνηγορεί στην παλαιότητα της ηλικίας του.

Υπάρχουν παραδόσεις για την σχέση της Μονής με τα παρακείμενα κυπαρίσσια.
Υπάρχει ίσως ένας απλός τρόπος να προσεγγίσουμε χρονικά την κατασκευή του Ναού μόλις μπορέσουμε να προσδιορίσουμε την ηλικία που μεγάλου κυπαρισσιού που εφάπτεται στο Ιερό του: Σίγουρα η φύτευσή του έγινε μεταγενέστερα του κτισίματος μια και οι κτίστες δεν θα έχτιζαν τόσο κοντά σε ένα υφιστάμενο δέντρο. Μπορεί να είναι αυτοφυές (θεοφύτρωτο) και αυτός να είναι ο λόγος που δεν κόπηκε ποτέ. Σίγουρα όμως το θεόρατο δέντρο έχει πολλούς αιώνες ζωής. Άλλους τόσους ή και ακόμα περισσότερους έχει και η εκκλησία της μονής του Προφήτη Ηλία.

Το νεκροταφείο της μονής βρισκόταν νότια του ναού. Προφορικές παραδόσεις αναφέρουν πως κάποια από τα παρακείμενα σπίτια υπήρξαν κελιά που μετατράπηκαν σε κατοικίες.

Το «Αγιοθύριδο» του Ναού, από μονοκόμματο ασβεστόλιθο, με οπές λαξευμένες στην σκληρή πέτρα με χονδροειδές εργαλείο, χρησιμεύει ως παράθυρο.
Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα ντόπιου καλλιτεχνήματος: Χρηστικό (επιτρέπει τον εξαερισμό του εσωτερικού), χωρίς όμως περίσσια "ξόμπλια".
"Δωρικό" σκάλισμα στην ντόπια πέτρα. Παμπάλαιο αρχιτεκτόνημα που αξίζει την προσοχή μας γι’ αυτό του το συνταίριασμα.