Αγριαμυγδαλιά (Τραγούδι)

Δε λέω για τα φύλλα μου, για τα πυκνά κλαδιά μου, τσοι κλώνους μου τσοι γυριστούς γ-η τον παχύ αέρα, δε λέω για το μπόι μου – γιατί ψηλά δε φτάνω, κι ούδε ο καρπός μου τρώγεται γ-η σε τραπέζι μπαίνει.

Μ’ αν χειμωνιάσει πρώιμα και βρέξει Οκτωβριάδες και ξαναβρέξει δυο και τρεις και σύρουνε λαγκάδια και κατεβούνε ποταμοί κι ανοίξουνε πασπάρια και ποτιστούνε τα’ άγγριγια και δροσερέψει ο τόπος, ετοτεσά ‘νε θέλετε, να ‘ρθείτε να με δείτε!

Κι αν έχει αλλού ποθές δεντρό πιο μορφοστολισμένο, τότες κι εγώ μαραίνομαι κι απού τον πάτο πάω.

Γιάννης Βάρδας - Κρούστας Μεραμπέλλου

Δημοσίευση στο περιοδικό ΒΗΜΑ Gourmet (Ιούνιος 2011)

Βραβείο στο Μεραμπελλιώτικο Αμύγδαλο!



9η Πανελλήνια Γενική Έκθεση Δ.Ε.Θ.: ΚΡΗΤΗ 2010

Η "Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης" διοργανώνει την "Γενική Εκθεση ΚΡΗΤΗ 2010" στο Διεθνές Εκθεσιακό Κέντρο Κρήτης στις Γούρνες από 30 Σεπτεμβρίου 2010 έως 3 Οκτωβρίου 2010 με εκθέματα αγροτικά - βιομηχανικά - βιοτεχνικά προϊόντα, δομικά υλικά, τρόφιμα - ποτά, βιολογικές καλλιέργειες και προϊόντα, πολυμέσα, Η/Υ, κινητή τηλεφωνία, ηλεκτρονικός & τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός, κουφώματα, πόρτες ασφαλείας, ψύξη- θέρμανση, έπιπλα, χαλιά, διακοσμητικά είδη, γεωργικά μηχανήματα, κρατικοί οργανισμοί και συνεταιρισμοί.

 

Πέμπτη, 30 Σεπτεμβρίου στις 5:00 μ.μ. - 03 Οκτωβρίου στις 8:00 π.μ.

Ντόπια αμύγδαλα, ντόπια προϊόντα

Αξιοποιούμε τους ντόπιους πόρους, Αμύγδαλα και παραδοσιακές συνταγές. Συνεργαζόμαστε με φίλες νοικοκυρές και φτιάχνουμε καταπληκτικά γλυκά. Μένει να μαθευτεί και να εκτιμηθεί απο το κοινό.

Δείτε το εργαστήριό μας στο ιστολόγιο "Εκ Πέτρας"

Άκου χτύπους στα Χανιά!...

Πρωτοφανής η εισαγωγή κηπευτικών φέτος στην Κρήτη

Ανεπάρκεια,για πρώτη φορά,σε οπωροκηπευτικά παρατηρείται εφέτος στην αγορά της Κρήτης.Σε ορισμένες περιοχές της Δυτικής Κρήτης δεν υπάρχει ντόπια ντομάτα ούτε για σάλτσα.Εξαιτίας των προβλημάτων στην υδροδότηση έχουν καταστραφεί χιλιάδες στρέμματα κηπευτικών,εσπεριδοειδών ενώ απειλείται ακόμη και η παραγωγή ελαιολάδου. Στην περιοχή πάνω Στάλου- Ανω Αγία Μαρίνα η υδροδότηση γίνεται με τη σταγόνα.Οι κήποι έχουν ξεραθεί και οι ελιές «διψούν».Χρυσό πληρώνουν το νερό από τα βυτία όσοι θέλουν να σώσουν τα χωράφια τους. Στο Κολυμπάρι,τόσο στα ορεινά όσο και στον κάμπο, καλλιέργειες ντομάτας,μπάμιας,τριφυλλιού καταστρέφονται.Δυσοίωνο το μέλλον για την παραγωγή ελαιολάδου και στο Σέλινο.

Εμφύλιος στην Κρήτη για το νερό

Η λειψυδρία χτύπησε εφέτος και το δυτικό τμήμα της Μεγαλονήσου, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν διαμάχες και να καταστρέφονται καλλιέργειες
Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 29/08/2010
"Εμφύλιος πόλεμος" μαίνεται στη Δυτική Κρήτη για το νερό. Τοπικοί πολιτικοί παράγοντες, υπηρεσιακά στελέχη, κάτοικοι αστικών περιοχών και αγρότες ένα... κουβάρι. Οι αγρότες καταγγέλλουν τους ΤΟΕΒ (Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων) ότι μεροληπτούν υπέρ των ξενοδοχειακών μονάδων, οι οποίες δεν έμειναν το καλοκαίρι ούτε στιγμή χωρίς νερό. Οπως λένε χαρακτηριστικά «στις τουριστικές περιοχές σπαταλιέται το νερό και εμείς δεν έχουμε να ποτίσουμε» . Δεν είναι τυχαίο ότι για πρώτη χρονιά φέτος η Κρήτη κατανάλωνε «εισαγόμενα» λαχανικά (ντομάτες κ.ά.) καθώς πολλές καλλιέργειες καταστράφηκαν εξαιτίας των προβλημάτων στην υδροδότηση.

Μείζον ζήτημα ωστόσο, πέρα από τις αψιμαχίες, αποτελεί το γεγονός ότι το φάσμα της λειψυδρίας εμφανίστηκε φέτος στη Δυτική Κρήτη- και όχι στη φτωχή σε νερά Ανατολική Κρήτη εντονότερο από ποτέ άλλοτε στο παρελθόν.
Εφέτος ήρθε άλλος ένας παράγοντας να προστεθεί στις αιτίες εμφάνισης προβλημάτων λειψυδρίας στην περιοχή: ο καιρός. Από τον Φεβρουάριο τα χιόνια έλιωσαν στα Λευκά Ορη. Αλλες χρονιές κρατούσαν ως και τον Ιούνιο.

Υδρογεωλογικές λεκάνες ΒΑ Κρήτης

Η υπεράντληση, η έλλειψη σχεδίου και έργων υποδομής, η ανορθολογική διαχείριση, η λανθασμένη γεωργική πρακτική και η σπατάλη, έχουν φέρει τους υδροφορείς της Κρήτης στα όρια των δυνατοτήτων τους. Σημαντικές περιοχές στα βόρεια παράλια (Γούβες, Χερσόνησος, Μάλια κλπ) και της νότιας Κρήτης , όπως είναι η Ιεράπετρα και το Τυμπάκι βρίσκονται στο κόκκινο καθώς η υφαλμύρωση έχει προχωρήσει σε επικίνδυνο βαθμό!
Παραθέτουμε τις δημοσιευμένες εκθέσεις που περιγράφουν την κατάσταση των υδρογεωλογικών λεκανών της Βορειο-Ανατολικής Κρήτης:


ΛΕΚΑΝΕΣ ΜΑΛΙΩΝ - ΣΙΣΙΟΥ
Το καρστικό αυτό υδρογεωλογικό σύστημα εκτείνεται στους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου, αξιοποιείται δε εντατικά από αριθμό γεωτρήσεων κύρια κατά τη θερινή περίοδο, λόγω της μεγάλης ζήτησης από τον τουρισμό (ξενοδοχειακά συγκροτήματα βόρειου άξονα από Σίσι μέχρι Ηράκλειο), και τη γεωργία. Το νερό του επίσης χρησιμοποιείται καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους για την υδροδότηση των δήμων του βόρειου τμήματος του νομού Ηρακλείου (κοινότητα Βραχασίου, Μάλια, Χερσόνησος, Γούβες, Ν. Αλικαρνασσός και Ηράκλειο). Αποτέλεσμα είναι, το παράκτιο τμήμα του να υφαλμυρώνεται με την είσοδο της θάλασσας, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, λόγω των υπεραντλήσεων.


ΛΕΚΑΝΗ ΛΑΚΩΝΙΩΝ
Η λεκάνη Λακωνίων εκτείνεται στις ανατολικές απολήξεις της Δίκτης και διοικητικά η περιοχή υπάγεται στο δήμο Αγίου Νικολάου. Οι πηγές Αλμυρού Αγ. Νικολάου, από τις οποίες απορρέει υφάλμυρο νερό μέσου ετήσιου όγκου 83 x106 m3, αποτελούν μια από τις σημαντικότερες εκφορτίσεις του συστήματος. Η εκμετάλλευση του υδροφορέα αυτού πραγματοποιείται με αριθμό βαθέων γεωτρήσεων (βάθους 300 – 400 μέτρων) που βρίσκονται ανάντι της υφάλμυρης πηγής, η πλειονότητα των οποίων ανήκει στον ΤΟΕΒ Λακωνίων. Το υφάλμυρο νερό σήμερα χρησιμοποιείται κυρίως για την άρδευση ελαιοδέντρων. Η Ν.Α. Λασιθίου έχει εγκαταστήσει από τις αρχές του 2008 ένα σταθμό παρακολούθησης στο καρστικό σύστημα της περιοχής.
Οι επιστήμονες διέκριναν συνεχή και σταδιακή πτώση της στάθμης του υδροφορέα καθώς και την επιβάρυνσή του λόγω υφαλμύρωσης. Απαιτείται η συστηματική παρακολούθηση του υδροφορέα.

Βροχόπτωση Κρήτης

Το κλίμα της Κρήτης είναι εύκρατο. Ανήκει σε δύο κλιματολογικές ζώνες , τη Μεσογειακή και τη Βόρεια Αφρικανική. Ο χειμώνας είναι αρκετά ήπιος με πολλές βροχοπτώσεις ιδιαίτερα στα δυτικά τμήματα της νήσου. Οι χιονοπτώσεις είναι σπάνιες στα πεδινά τμήματα αλλά στις ορεινές περιοχές η παρουσία του χιονιού είναι συχνή.

Το καλοκαίρι οι μέσες θερμοκρασίες κυμαίνονται από 25 έως 30 βαθμούς κελσίου, ιδιαίτερα χαμηλές σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα, κυρίως λόγω των μελτεμιών. Οι βροχές την θερινή περίοδο είναι σπάνιες.

Η Κρήτη σε αντίθεση με τις ηπειρωτικές περιοχές όπου υπάρχουν μεγάλα ποτάμια επωφελείται μόνο από τα νερά που φτάνουν σε αυτήν με τη μορφή κατακρημνισμάτων (βροχή, χαλάζι, χιόνι). Η γεωγραφική της όμως θέση (νοτιότερο άκρο της Ευρώπης) και το γεωφυσικό της περιβάλλον, δεν ευνοούν τη συγκέντρωση μεγάλου όγκου νερού. Εξάλλου, η γεωγραφική της τοποθέτηση στη διεύθυνση ανατολής-δύσης, καθώς και η ύπαρξη ψηλών οροσειρών καθορίζουν και το ύψος των νερών που δέχεται ετησίως. Έτσι, παρατηρείται μια σημαντική ανισοκατανομή του ετήσιου όγκου βροχόπτωσης τόσο γεωγραφικά (η μέση ετήσια βροχόπτωση παρουσιάζει αύξηση από τα ανατολικά προς τα δυτικά και από νότια προς βόρεια), όσο και φυσιογραφικά (πεδινές προς ορεινές περιοχές), εμφανίζοντας βροχοβαθμίδα (αύξηση της βροχόπτωσης με το υψόμετρο) από τις μεγαλύτερες της Ελλάδας: 61 mm/100 m. Η μέση μηνιαία βροχόπτωση είναι μέγιστη τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο και ελάχιστη τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, μήνες οι οποίοι είναι σχεδόν άνομβροι σε ολόκληρη την πεδινή Κρήτη. Ο μέσος αριθμός ημερών βροχής στην Κρήτη ανέρχεται σε 90 περίπου (25% του έτους).

Μέσα ετήσια ύψη βροχής στην Κρήτη (1950-2000)

ΠΕΡΙΟΧΗ ΥΨΟΜΕΤΡΟ ΥΨΟΣ ΒΡΟΧΗΣ
Ανώγεια 730m 1078,1mm
Έξω Ποταμοί 800m 1382,8mm
Ηράκλειο 39m 477,7mm
Καλό χωριό 12m 511,6mm
Καστέλι 355m 722,8mm
Μαρωνειά 150m 642,0mm
Νεάπολη 265m 816,9mm
Πόμπια 150m 494,3mm
Χανιά 62m 617,2mm

Σύμφωνα με τη διαχειριστική μελέτη Κρήτης (2000), το νησί δέχεται κατά μέσο όρο περίπου 7,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα κατακρημνισμάτων το χρόνο, από τα οποία όμως τα 5 περίπου δισεκατομμύρια (~67%) εξατμίζονται λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που επικρατούν όλη σχεδόν τη διάρκεια του έτους. Τα 2 περίπου δισεκατομμύρια, δηλαδή ~28%, καταλήγουν στο εσωτερικό της γης και εμπλουτίζουν τα υπόγεια στρώματα. Ο μεγαλύτερος όγκος (~1.8 δισεκατομμύρια κυβικά) κατεισδύει στις καρστικές υδρογεωλογικές ενότητες, κυρίως στους ορεινούς όγκους του Ψηλορείτη, των Λευκών Ορέων, της Δίκτης-Σελένας και δευτερευόντως στις καρστικές ενότητες της Σητείας, όπου εντοπίζονται μεγάλες σε έκταση ανθρακικές ενότητες. Τα υπόλοιπα (~0,4 δισεκατομμύρια κυβικά) κατεισδύουν στις νεογενείς και άλλες υδροφορίες. (βλ. εικόνα 1.2). Περίπου 0,75 δισεκατομμύρια κυβικά κατακρημνισμάτων ρέουν επιφανειακά σχηματίζοντας μικρά ποτάμια διαλείπουσας ροής στις πεδινές περιοχές. Όμως, το συνολικό υδατικό δυναμικό που δύναται να αξιοποιηθεί ανέρχεται σε 857 εκατομμύρια κυβικά περίπου (δεν περιλαμβάνονται οι τρεις μεγάλες υφάλμυρες καρστικές πηγές της Κρήτης), από τα οποία πάνω από το 60% δεν χρησιμοποιείται (χειμερινές παροχές πηγών και επιφανειακή απορροή). Αυτά, αποτελούν νερά καλής ποιότητας που είναι δυνατόν ο άνθρωπος να εκμεταλλευτεί με διάφορους τρόπους (γεωτρήσεις, φράγματα, υδρομαστεύσεις κ.α.).

Μελτέμια

Τα μελτέμια είναι καλοκαιρινοί τοπικοί άνεμοι που εκδηλώνονται στις ελληνικές θάλασσες και κυρίως στο Αιγαίο. Η διεύθυνση των ανέμων αυτών στο βόρειο Αιγαίο είναι από ΒΔ. διευθύνσεις, στο κεντρικό από βόρειες και Β/Α, στο νότιο Αιγαίο και Κρητικό πέλαγος από ΒΔ., φθάνοντας μέχρι δυτικές διευθύνσεις κυρίως στη Ρόδο.
Οι αρχαίοι Έλληνες τον ονόμαζαν Ετήσιο (πληθ. Ἐτησίαι).
Οι "ετησίες" πνέουν από βόρεια κατεύθυνση ως ψυχρή μάζα με συνέπεια να δροσίζουν ευχάριστα το καλοκαίρι. Δημιουργούνται από ένα μεγάλο σύστημα υψηλών πιέσεων στα Βαλκάνια, βόρεια της Ελλάδας, και ένα μεγάλο σύστημα χαμηλών πιέσεων στην Μικρά Ασία και ανατολικά στη Μεσόγειο. Το χαμηλό σύστημα πιέσεων οφείλεται κυρίως στα μεγάλα θερμικά ανοδικά ρεύματα πάνω από την Ινδία όπου καθιστούν ένα μεγάλο θερμικό ελάχιστο πίεσης που εκτείνεται στο μέσον του καλοκαιριού μέχρι και την ανατολική Μεσόγειο.
Κατά το Μάιο προς αρχές Ιουνίου σημειώνονται ελαφροί βόρειοι άνεμοι, οι λεγόμενοι «πρόδρομοι» διάρκειας 2-3 εβδομάδων. Στη συνέχεια διακόπτονται προσωρινά τον Ιούνιο. Στο διάστημα αυτό πνέουν κατά διαλείμματα βόρειοι άνεμοι - εξ ου και "διαλείποντες άνεμοι"- με μικρή ένταση. Μια εβδομάδα αργότερα επαναρχίζουν τα λεγόμενα τότε μελτέμια που συνεχίζουν μέχρι τις αρχές του Οκτωβρίου, με μέση ένταση τα 6-7 μποφόρ.
Οι μάζες αέρος που κινεί το μελτέμι προέρχονται από την νότια Ρωσία. Με την πάροδό τους από την Ευρώπη ξηραίνονται και κάνουν αφενός τον ουρανό να φαίνεται καταγάλανος, αφετέρου δημιουργούν καλύτερες συνθήκες ορατότητας
Γενικά οι καιρικές συνθήκες που συνοδεύουν τα μελτέμια είναι: αίθριος ουρανός και κυματώδης θάλασσα. Αυτό επιβάλλει πολλές φορές τη διακοπή δρομολογίων μικρών σκαφών, ιδίως την ημέρα όπου και παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ένταση και μάλιστα κατά τις ώρες της μεγαλύτερης τιμής θερμοκρασίας.
Μελτέμι απο Βικιπαίδεια

Δεν είχαμε μελτέμια φέτος!

Την Θερινή περίοδο η αέρια μάζα της Ερήμου της Σαχάρας η οποία αποτελείται από εξαιρετικά θερμό και ξηρό αέρα, απλώνεται Βόρεια, στην Μεσόγειο. Η Κρήτη πρώτος σταθμός αυτού του θερμού κύματος θα ήταν μια νεκρή περιοχή αφού η υψηλή καλοκαιρινή θερμοκρασία εξατμίζει την υγρασία του εδάφους. Οι Φθινοπωρινές βροχές δεν θα διόρθωναν την κατάσταση μια και το καλοκαίρι διαρκεί πολύ και η περίοδος χωρίς βροχόπτωση είναι αρκετά μεγάλη. Το ότι το νησί της Κρήτης είναι γόνιμο και με ικανοποιητική βλάστηση οφείλεται στο γεγονός πως τα «Μελτέμια» (Βόρειοι ημερήσιοι δροσεροί άνεμοι) του καλοκαιριού, χαμηλώνουν αισθητά την θερμοκρασία και καθαρίζουν την ατμόσφαιρα, με ευεργετικά αποτελέσματα στο μικροκλίμα της περιοχής.
Στα τέλη του καλοκαιριού οι Θερμές αέριες μάζες ξανακατεβαίνουν Νότια πίσω στις ερήμους της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η μάζα του αέρα της Σαχάρας εγκαταλείπει την Μεσόγειο η οποία τότε δέχεται – όπως και το σύνολο της Ευρώπης – τις βροχές που φέρνουν οι Δυτικοί άνεμοι που είναι φορτωμένοι με την υγρασία του Ατλαντικού.
Έτσι διατηρείται η λεπτή περιβαλλοντική ισορροπία που κρατά ζωντανό το νησί μας.
Το φετινό καλοκαίρι αισθητή ήταν η απουσία των «Μελτεμιών» που τουλάχιστον μέχρι σήμερα (μέσα Αυγούστου) είχε σαν αποτέλεσμα παρατεταμένους καύσωνες, υψηλές θερμοκρασίες και θολή ατμόσφαιρα.

Η έρημος είναι γύρω μας

Χρειάζεται μια ευαισθητοποιημένη ματιά για να αντιληφθούμε την ερημοποίηση γύρω μας και κυρίως για να διαπιστώσουμε πως η φύση που μας περιβάλει ούτε αμετάβλητη είναι, ούτε και οι όποιες μεταβολές της δεν επηρεάζονται και από την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Η Κρήτη βρίσκεται σε τέτοια γεωγραφική θέση που θα δικαιολογούνταν αν αποτελούσε ένα έρημο και άγονο νησί. Στον ίδιο Γεωγραφικό Παράλληλο βρίσκονται οι ερημικές τοποθεσίες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Το ότι η Κρήτη δεν είναι μια μεγάλη έρημος οφείλεται σε μια ιδιαίτερη περίπτωση περιβαλλοντικής ισορροπίας η οποία όμως είναι αρκετά ευαίσθητη και ευπαθής αν κρίνει κάποιος από τις μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στο τοπίο της στους καταγεγραμμένους ιστορικούς χρόνους.
Το Λασίθι για παράδειγμα υπήρξε Δασική έκταση στους Μινωικούς χρόνους,χαρακτηριστικό άλλωστε που του προσέδωσε και την ονομασία του.
(Σύμφωνα με τον Στ. Ξανθουδίδη (Επαρχίες & πόλεις της Κρήτης, τόμος Γ), το Λασίθι πιθανόν να ονομάστηκε έτσι από το αρχαίο επίθετο «λάσιος» = μαλλιαρός, πυκνός, δασύς… επειδή το Λασίθι παλιά ήταν γεμάτο από δάση.)
Σήμερα ένα μεγάλο μέρος του νομού είναι γυμνό από δέντρα και χαρακτηρίζεται άγονο αφού το έδαφος έχει υποστεί ανεπανόρθωτη διάβρωση. Την ίδια στιγμή οι περιοχές εκείνες που χαρακτηρίζονται από την έντονη καλλιεργητική τους δραστηριότητα έχουν φτάσει σήμερα στο σημείο υδρολογικό καμπής τους, δηλαδή οι απαιτήσεις για νερό έφτασαν και ξεπέρασαν τα αποθέματα τους.

Οι μεγάλες αγροτικές (και τουριστικές) ανάγκες απαιτούν όλο και μεγαλύτερη άντληση των υπόγειων αποθεμάτων, πρακτική που κατεβάζει ολοένα τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα σε τέτοιο βαθμό που να φτάνει σε σημεία χαμηλότερα του επίπεδου της θάλασσας. Το θαλασσινό νερό εισέρχεται πλέον στις άδειες υπόγειες δεξαμενές, καταστρέφοντας και τις υπόλοιπες ποσότητες των υδάτων τους. Όταν η γεωργική γη πλέον αρδεύεται με υφάλμυρο νερό, σταδιακά χάνει την γονιμότητά της με μια βλάβη που δεν είναι πλέον αναστρέψιμη.
Τι προβλέπεται λοιπόν να συμβεί στο προσεχές μέλλον αν συνεχιστεί η ίδια πρακτική; Η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί πως με την συνεχή μείωση του υδροφόρου ορίζοντά η οποία διαταράσσει το ισοζύγιο του ύδατος θα αποτελέσει το σημαντικότερο περιβαλλοντικό πρόβλημα του νησιού το οποίο θα είναι αιτία να μειωθούν οι καλλιεργητικές εκτάσεις στο ένα πέμπτο του μέσα στον αιώνα που διατρέχουμε! Τραγικές θα είναι οι συνέπειες για τους κατοίκους μια και η κλιματική αυτή αλλαγή δεν θα επηρεάσει μόνο το επίπεδο διαβίωσης, αλλά θα θέσει σε κίνδυνο ακόμα και την ίδια την επιβίωση μας.

Μεγάλη προϊστορική ανακάλυψη ανατρέπει τις θεωρρίες για πρόσφατη (σχετικά) κατοίκηση της Κρήτης

Μεγάλος αριθμός λίθινων εργαλείων (χειροπέλεκεις) που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα από ομάδα αρχαιολόγων που εξερευνούν τα απομονωμένα και απρόσιτα φαράγγια της νότιας Κρήτης έχουν αναστατώσει την επιστημονική κοινότητα. Η ηλικία τους υπερβαίνει κατά πολύ τα 11.000 χιλιάδες χρόνια που εθεωρείτο πως ξεκίνησε η ανθρώπινη παρουσία στο νησί και υπολογίζεται πως κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν 130.000 χρόνια πριν! Η διαπίστωση αυτή είναι εκπληκτική όχι μόνο γιατί αποδεικνύει μια κατά πολύ αρχαιότερη κατοίκηση της Κρήτης, μα κυρίως γιατί καταδεικνύει πως οι άνθρωποι από τότε μπορούσαν να ταξιδέψουν θαλάσσιες οδούς!
Οι χειροπελέκεις είναι λίθινες συμμετρικές κατασκευές της παλαιολιθικής εποχής με αιχμηρή άκρη. Παρέμειναν σχεδόν ίδιοι για πάνω από 1 εκατομμύριο χρόνια. Είχαν διάφορες χρήσεις, όπως το κόψιμο του κρέατος. Έχουν βρεθεί πάρα πολλοί, σχεδόν όπου υπήρχε ανθρώπινη παρουσία. Αυτός που βρέθηκε στην Κρήτη έμοιαζε με παρόμοια εργαλεία που ανακαλύφθηκαν στην Αφρική και στην ηπειρωτική Ευρώπη και χρησιμοποιούνταν από προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου μέχρι περίπου 175.000 χρόνια πριν.
Η Κρήτη περιβάλλεται από θάλασσα τα τελευταία 5 εκατομμύρια χρόνια. Η ανακάλυψη ενός τέτοιου εργαλείου σήμαινε ότι πρωτόγονοι άνθρωποι (πιθανώς Homo heidelbergensis) είχαν φτάσει στο νησί δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν από όσο μέχρι σήμερα υπολογιζόταν.
-«Έμεινα έκπληκτος!» είπε ο αρχηγός της αποστολής, αρχαιολόγος και ειδικός στα λίθινα εργαλεία. «Το να βρούμε εργαλεία τόσο παλιάς εποχής στην Κρήτη είναι σχεδόν τόσο απίστευτο όσο αν βρίσκαμε ένα iPod στον τάφο του Τουταγχαμών!»
Η ομάδα βρήκε περισσότερους από 30 χειροπελέκεις, όπως επίσης και άλλα λίθινα εργαλεία, σε 9 διαφορετικές τοποθεσίες στη νοτιοδυτική ακτή της Κρήτης κοντά στον Πλακιά. Τα εργαλεία βρέθηκαν μέσα σε γεωλογικά στρώματα διαφόρων ηλικιών. Η ηλικία του αρχαιότερου υπολογίστηκε ότι είναι τουλάχιστον 130.000 χρόνια. Ο μεγάλος αριθμός εργαλείων σε διαφορετικές περιοχές δείχνει ότι υπήρξε ένας αρκετά μεγάλος πληθυσμός ανθρώπων. Δεν ήταν άτομα που χάθηκαν στη θάλασσα, ούτε άτομα που απλώς ήρθαν μόνο μια φορά στο νησί.
Η χρονολόγηση των εργαλείων έχει πείσει τον αρχηγό της αποστολής ότι οι πρωτόγονοι άνθρωποι ταξίδευαν στη Μεσόγειο τουλάχιστον 100.000 χρόνια νωρίτερα απ’ ότι νομίζαμε. Πολλοί ερευνητές θεωρούν ότι οι πρωτόγονοι άνθρωποι εκείνης της εποχής δεν ήταν ικανοί να κατασκευάζουν σκάφη ή να ταξιδεύουν σε ανοιχτή θάλασσα. Αλλά οι νέες ανακαλύψεις δείχνουν ότι αυτοί οι πρόγονοί μας ήταν ικανοί για πολλά περισσότερα από ότι τα απλά εργαλεία τους μας έκαναν να πιστεύουμε.
Πόσο μεγάλα ήταν τα θαλάσσια ταξίδια τους; Εξαρτάται από το πότε ταξίδευαν και από πού ερχόντουσαν. Όταν η Μεσόγειος έφτασε στο χαμηλότερο γνωστό σημείο, κάπου 144 μέτρα κάτω από τη σημερινή επιφάνεια, οι άνθρωποι που ξεκινούσαν από την περιοχή της Ελλάδας ή της Τουρκίας θα έπρεπε να κάνουν 3 ξεχωριστές διαδρομές, 19 - 39 χιλιόμετρα η καθεμία, για να φτάσουν στην Κρήτη. Αν ξεκινούσαν από την Αφρική θα έπρεπε να ταξιδεύουν για πάνω από 200 χιλιόμετρα.
Τα αποτελέσματα της έρευνας στην Κρήτη θα δημοσιευτούν τον Ιούνιο αλλά ήδη προκαλούν ζωηρές συζητήσεις στην επιστημονική κοινότητα. Αν και υπήρξαν και στο παρελθόν ενδείξεις για την παρουσία πρωτόγονων πληθυσμών στο νησί, αυτά είναι τα πρώτα χρονολογημένα στοιχεία. Ειδικοί επιστήμονες ζητούν επιβεβαίωση της χρονολόγησης των αντικειμένων και συνέχιση των ερευνών. Αν τα αποτελέσματα επιβεβαιωθούν θα μας κάνουν να αναθεωρήσουμε πολλά απ’ όσα πιστεύαμε για τους πρωτόγονους ανθρώπους.
Μέχρι τώρα ήταν γενικά αποδεκτό ότι πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου (όπως ο H. erectus και ο Η. heidelbergensis) ξεκίνησαν από την Αφρική, διέσχισαν την ήπειρο με τα πόδια, διέσχισαν τη χερσόνησο του Σινά, έφτασαν στη Μέση Ανατολή και μετά εξαπλώθηκαν σε Ευρώπη και Ασία. Τα ευρήματα της Κρήτης μας κάνουν να σκεφτούμε διαφορετικά. Αν οι πρωτόγονοι άνθρωποι περνούσαν τη Μεσόγειο, θα μπορούσαν να περάσουν και άλλα υδάτινα εμπόδια, όπως την Ερυθρά Θάλασσα ή τον Κόλπο του Άντεν. Και αυτό σημαίνει ότι οι υποθέσεις που κάναμε, ότι ο αποικισμός της Ευρασίας έγινε από προγόνους μας που έφτασαν με τα πόδια στην Εγγύς Ανατολή θα πρέπει να αναθεωρηθούν.
Γιατί οι πρωτόγονοι πρόγονοί μας διάλεξαν να διασχίσουν τη θάλασσα; «Στην περίπτωση της Κρήτης», λέει μια ελληνίδα αρχαιολόγος της ερευνητικής αποστολής, «μπορεί να ζητούσαν μια νέα περιοχή ή νέους θαλάσσιους πόρους. Αν και ο βασικός λόγος μάλλον έχει σχέση με κάτι θεμελιώδες σε όλα τα ανθρώπινα όντα: το μεγαλύτερο κίνητρό τους ήταν η περιέργεια και η επιθυμία για εξερεύνηση».
Πηγές:http://news.nationalgeographic.com/news/2010/02/100217-crete-primitive-humans-mariners-seafarers-mediterranean-sea/
http://kafeneio-gr.blogspot.com/2010/03/blog-post_1702.html

Η Γεωλογική Ιστορία της Νήσου Κρήτης

Πριν από 10 εκατ. χρόνια, αυτό που σήμερα ονομάζουμε Κρήτη δεν ήταν παρά ένα αρχιπέλαγος
Το νησί της Κρήτης αποτελεί μια παγκοσμίου ενδιαφέροντος θέση πάνω στα συγκλίνοντα όρια της Ευρασιατικής με την Αφρικανική πλάκα και εμφανίζει όλα τα συνοδά της σύγκλισης γεωδυναμικά φαινόμενα σε εξαιρετικό βαθμό. Αν θέλει κανείς να πάρει το νήμα της Ιστορίας της Κρήτης (αλλά και της ευρύτερης περιοχής του ελληνικού και μικρασιατικού χώρου) πραγματικά από την αρχή, θα πρέπει να πάει πίσω κατά 300 εκατ. χρόνια. Τότε ο Ωκεανός της Τηθύος χώριζε την Ευρασία (ενιαίος ηπειρωτικός χώρος Ευρώπης και Ασίας) από την Γκοντβάνα, την ενιαία ήπειρο που περιελάμβανε την Αφρική, την Ινδία και την Αυστραλία. Από την Γκοντβάνα αποσπάστηκαν μεγάλα τεμάχια δημιουργώντας την Κιμμερική Ηπειρο, η κίνηση της οποίας (πριν από 300-180 εκατ. χρόνια) δημιούργησε τον ωκεάνιο χώρο της Νέας Τηθύος. Η σημερινή Μεσόγειος Θάλασσα αποτελεί το τελευταίο υπό λειμμα της Νέας Τηθύος η οποία υπέστη πλήθος αλλαγών στη διάρκεια αυτών των εκατομμυρίων ετών.
Τα τελευταία δεκάδες εκατ. χρόνια το Ελληνικό Τόξο εξελίσσεται στο νότιο περιθώριο της Ευρωπαϊκής πλάκας μεταναστεύοντας προ τον Νότο. Παράλληλα ο νοτιότερος κλάδος-υπόλειμμα του Ωκεανού της Τηθύος στη σημερινή Μεσόγειο Θάλασσα, που ανήκει στο βόρειο άκρο της Αφρικανικής πλάκας, εξαφανίζεται βυθιζόμενος κάτω από το τόξο, με σημερινή ταχύτητα σύγκλισης των δύο πλακών 40 χιλιοστά ανά έτος. Έτσι η απόσταση ανάμεσα στην Κρήτη, που βρίσκεται στο νοτιότερο τμήμα του τόξου και στην Κυρηναϊκή χερσόνησο στο βόρειο άκρο της Βορειοανατολικής Αφρικής έχει σταδιακά μειωθεί σχεδόν στο 1/4 τα τελευταία 34 εκατ. έτη. Οι αφρικανικές ακτές της Λιβύης παραμένουν σταθερές, σε γενικές γραμμές, με μικρού εύρους ανοδικές και καθοδικές μεταβολές στη στάθμη της θάλασσας. Σε αντίθεση, το Ελληνικό Τόξο συνεχώς μετασχηματίζεται με τη δημιουργία νέων νησιών και ορεινών αλυσίδων. Η Κρητική Λεκάνη άρχισε να διαμορφώνεται σταδιακά από το Μέσο Μειόκαινο.
Η προς βορρά μετακίνηση της Αφρικανικής πλάκας εξηγεί τη σημερινή ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Σαντορίνη και στη Μήλο. Παράλληλα προδιαγράφει τη μελλοντική σύγκρουση της Αφρικανικής Ηπείρου με την Κρήτη. Τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια το πλησίασμα του Ελληνικού Τόξου με την Αφρική δημιουργεί στα νότια της Κρήτης την υποθαλάσσια οροσειρά της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία αναμένεται να αναδυθεί στα αμέσως επόμενα εκατομμύρια χρόνια, πριν από την τελική σύγκρουση του Ελληνικού Τόξου με την Αφρική.
Πηγή: Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ (Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2009)

Καβούσι και κηπούλια

Διάβρωση της πέτρας απο το βρόχινο νερό

Περονίδες (ετυμολογία ονόματος)

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την προέλευση του ονόματος Περονίδες: Πιθανόν να προέρχεται από την αρχαία λέξη περόνη, που μεταφορικά σημαίνει κάθε τι σουβλερό. Στο Μεραμπέλλο περόνα λέγεται και το αγκάθι, άρα οι περονίδες πιθανόν να περιγράφουν έναν αγκαθότοπο. Επίσης πιθανόν είναι το όνομα να προέρχεται από το Ενετικό βαπτιστικό Πέρος (Πέτρος) που συναντάται σε αρκετά συμβόλαια της εποχής και πιθανόν να ήταν ιδιοκτήτης της περιοχής (Περονίδες = τόπος του Πέρου). Αν όμως κάποιος μελετήσει τον τρόπο που ονοματοποιούνταν τα μετόχια θα παρατηρήσει πως τα περισσότερα ονόματα προσδιορίζουν εκτός από τους πρώτους οικιστές ότι περιγράφει καλύτερα το τοπίο: Αμυγδαλιάς = τόπος με αμυγδαλιές, Αμυγδαλόλακκος = το ίδιο, Φινοκαλιάς = τόπος με φινοκαλίδες (θάμνοι που χρησιμοποιούνται για κατασκευή σκουπών κλπ


Περονίδες σύμφωνα με την θεωρία που διατυπώνεται μόνο εδώ, είναι ο τόπος που βρίθει από μυτερές πέτρες. Πράγματι αν προσέξει κανείς τα πετρώματα των λόφων θα δει πως πρόκειται για πλακώδεις ασβεστόλιθους που η ορογένεση τους έχει φέρει σε όρθια θέση. Η διάβρωση δε από το νερό της βροχής τους έκανε να φαντάζουν πολύ απειλητικοί. Τέτοιες πέτρες μπορεί κάποιος να δει σήμερα μόνο έξω από τον οικισμό και μακριά από τις καλλιέργειες. Μέσα στα όρια του οικισμού οι βράχοι είναι χτυπημένοι και κομμένοι. Από την μια για να μην είναι τόσο απειλητικοί και από την άλλη για να αποτελέσουν δομικό στοιχείο για τα κτίσματα του χωριού.

Αρόλιθος

H Αρχαία Ελληνική λέξη "Αρδμός"(εκεί όπου ποτίζονται τα ζώα)ετυμολογεί το πρώτο συνθετικό της λέξης "Αρόλιθος".
Η σκαμένη δηλαδή στο βράχο οπή, όπου βρίσκουν νερό οικόσιτα ζώα, πουλιά και άνθρωποι στις Άνυδρες περιοχές, είναι χαρακτηριστικό σημείο Ζωής σε ένα ξερικό τοπίο.

Βελανιδιά στην οπή του Βράχου

Ένα βλασταράκι τόσο δα αντιστέκεται στις αντιξοότητες και επιβιώνει φυτρωμένο σε μια τρύπα ενός μεγάλου Βράχου.
Αν το επιτρέψει η "τύχη" το δέντρο αυτό θα κόψει στα δύο τον βράχο μεγαλώνοντας σαν να είναι μπισκότο!